Wstęp pracy licencjackiej

Z dotychczasowych badań wynika, że stan wiedzy o rozwoju dziecka w wieku wczesnoszkolnym jest ciągle niezadowalający, o czym świadczy fakt, że najszersze badania nad rozwojem umiejętności i sprawności fizycznej małych dzieci prowadzone były w latach sześćdziesiątych ^[1]

Pomiary sprawności motorycznej są jednym z elementów oceny rozwoju i stanu zdrowia dziecka. Pomiary te są głównie przedmiotem zainteresowania wychowania fizycznego jak i medycyny sportowej. Można zakładać, że w najbliższej przyszłości potrzeba dokonywania takich pomiarów będzie się zwiększać. Narastaj ąca ilość dzieci z dysfunkcjami rozwojowymi zmusza do systematycznych badań w zakresie rozwoju psychofizycznego i motorycznego już od najmłodszych lat życia.

Bardzo duże znaczenie dla odpowiedniego kierowania procesem wychowania fizycznego ma prawidłowa diagnoza rozwoju motorycznego. Dzięki niej można prognozować możliwości rozwojowe. Znaczące jest tu szybkie jej dokonanie, gdyż łatwiej można sterować procesem rozwoju dzieci. Praca nauczyciela staje się wtedy bardziej efektywna, gdyż wczesne rozpoznanie możliwości motorycznych pozwala mu na prawidłowy dobór środków jak i metod w procesie wychowawczo-dydaktycznym. Rozwój somatyczny, motoryczny i sprawność fizyczną należy traktować jako przejaw ogólnego rozwoju dziecka, który przebiega bardzo różnorodnie. W okresie wczesnoszkolnym u dzieci zachodzą zmiany we wszystkich tkankach i układach zapewniaj ące podstawowe czynności organizmu ludzkiego.

Jak wiemy dziecko wstępuj ące do szkoły musi osiągnąć tzw. dojrzałość szkolną czyli, odpowiedni poziom rozwoju umysłowego, psychicznego, społecznego oraz fizycznego i motorycznego pozwalający mu na podjęcie nauki i sprostaniu roli ucznia. Dziecko dojrzałe do nauki szkolnej winno być dobrze, jak na ten wiek rozwinięte fizycznie i ruchowo, posiadać odpowiedni zasób wiedzy o świecie i orientację w bliskim otoczeniu, zdolność do działania intencjonalnego tj. podejmowania czynności zmierzaj ących do celu. Powinno również posiadać pewien stopień uspołecznienia, umiejętność opanowania popędowych emocji oraz zdolność do reakcji odroczonych warunkujących powściąganie złości, lęków i obaw.

Dojrzałość szkolna nie jest uwarunkowanym biologicznie etapem samorzutnego rozwoju, lecz składają się na nią różnorodne doświadczenia dziecka w wyżej wymienionych sferach. Ocena stopnia dojrzałości szkolnej jest zarazem oceną poziomu rozwoju dziecka w danym momencie. Ocena ta dokonuje się jednak z określonego punktu widzenia-gotowości do rozpoczęcia nauki w szkole, uzależnionej m.in. od dotychczasowego biegu życia dziecka, od tego, czy uczęszczało ono, czy też nie do przedszkola, czy miało okazję współdziałać z rodzeństwem lub z innymi dziećmi najbliższym otoczeniu, czy dorośli zaspokajali jego potrzeby poznawcze i uczuciowe, czy stawiano mu wymagania dostosowane do jego możliwości, a jednocześnie rozwijające pożądane społeczne formy zachowania .Proces rozwoju nie dokonuje się więc spontanicznie, lecz wymaga aktywności samego dziecka, kierowanej i organizowanej przez dorosłych, ponieważ systematyczne nauczanie i udział dzieci w życiu szkoły, intensyfikacja oddziaływań wychowawczych i coraz żywszy kontakt z otoczeniem, stanowią silne bodźce rozwojowe, powodujące przeobrażenia w świadomości i osobowości dzieci. By zbadać czy rozwijaj ą się prawidłowo, należy je wnikliwie obserwować w różnych sytuacjach i porównywać aktualny stan poszczególnych właściwości psychofizycznych z wzorcami rozwoju dla danego wieku. Wszelkie wzorce rozwoju maj ą charakter jedynie orientacyjny, bowiem proces ten przebiega w różnym tempie u różnych dzieci, stanowiąc indywidualną cechę każdego człowieka. . Im lepiej wzorce te znają nauczyciele i rodzice dzieci tym większa szansa, że obserwuj ąc dzieci, wyciągniemy właściwe wnioski.

Ze względu na charakter mojej pracy zawodowej oraz zainspirowana dodatkowo ciekawością wiedzy o rozwoju sprawności motorycznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, podjęłam próbę zbadania dynamiki wzrastania wybranych zdolności motorycznych u dzieci w klasie I Szkoły Podstawowej nr.11 w Jeleniej Górze .Przeprowadzone badania maj ą charakter diagnostyczny a zarazem porównawczy i powinny dać odpowiedź na pytania dotyczące wystąpienia zmian lub ich brak w wybranych zdolnościach motorycznych dzieci szkolnych-7letnich, w porównaniu do dzieci młodszych przedszkolnych-6letnich oraz do grup porównawczych z okresu ostatniego dwudziestolecia. Poprzez przeprowadzenie ankiety podjęłam też próbę wykazania stopnia zainteresowania rodziców problemem kultury fizycznej i wpływu tych zainteresowań oraz innych czynników na rozwój motoryczny badanych dzieci.

Praca składa się z trzech rozdziałów. W rozdziale pierwszym zawarte są teoretyczne podstawy problematyki badań własnych w świetle literatury. Rozdział drugi poświęcony jest założeniom metodologicznym własnych badań, w którym oprócz przedmiotu badań przedstawiono cele i hipotezy oraz zakres penetracji badawczej, dotyczący rozwoju sprawności motorycznej badanych dzieci. Na trzeci rozdział składa się analiza materiału badawczego. W dalszej części pracy przedstawiłam wyniki z przeprowadzonych badań, załączniki dotyczące badań i piśmiennictwo.

---

'Drohomirecka A., Kotarska K., Sposoby pomiaru sprawności fizycznej małego dziecka, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 2005.