piątek, 15 lutego 2013

Zmienne i ich wskaźniki


Definicje zmiennych i wskaźników mają bliski związek z problemem badawczym oraz hipotezą badawczą. Określenie zmiennej służy bowiem uściśleniu problemów badawczych i wyrażeniu, które z interesujących nas właściwości będą poddane badaniu.
Zanim przejdę do graficznego przedstawienia zmiennych chciałabym wyjaśnić istotę zmiennej oraz podkreślić, jak w literaturze metodologicznej na jej temat wypowiadają się uczeni.
Zdaniem Z. Skornego, „zmienna to pewna kategoria zjawisk, których wielkość, intensywność i częstość występowania może ulegać zmianom zależnie od różnych okoliczności.”[1]
W wyjaśnieniu znaczenia zmiennej, autorzy różnorakich opracowań z zakresu metodologii badań często odwołują się do jej rozumienia przez J. Brzezińskiego, który twierdzi, że:„ jeżeli o danej własności możemy powiedzieć, że przyjmuje ona różne wartości, to jest to zmienna.”[2]
W badaniach pedagogicznych najczęściej stosuje się podział zmiennych na podstawie kryterium związku badanej zmiennej z innymi zmiennymi. Zalicza się do nich:
 - zmienne zależne
 - zmienne niezależne
J. Brzeziński w swoim opracowaniu pisze także, że zmienna, która stanie się przedmiotem badania i której związki z innymi zmiennymi określamy w pracy, nosi nazwę zmiennej zależnej, zaś zmienne, od których ona należy, które na nią oddziaływają nazywamy zmiennymi niezależnymi.[3] Można również stwierdzić, że „[…] zmienne zależne są bezpośrednim lub przynajmniej pośrednim następstwem zmiennych niezależnych.”[4]
            Na ustaleniu zmiennych nie kończy się sprecyzowanie problemów badawczych. Kolejnym etapem tego postępowania jest określenie wskaźników dla zmiennych, bez ich objaśnienia weryfikacja hipotez badawczych byłaby trudna, a może i nawet niemożliwa.
            Wskaźniki w badaniach, to zdaniem Tadeusza Pilcha „próba uszczegółowienia głównego ich przedmiotu – problemów badawczych, jakie zamierza rozwiązać i hipotez roboczych, jakie pragnie potwierdzić lub odrzucić. Są nimi: podstawowe cechy, symptomy, przejawy charakterystyczne dla badanego faktu, zjawiska.”[5]
            Zmienne i ich wskaźniki opracowane do niniejszego tematu ilustruje poniższy wykres oraz tabela.
Zmienną zależną w niniejszej pracy uczyniłam preorientację zawodową, zaś zmiennymi niezależnymi stały się dzieci w wieku przedszkolnym, środowisko rodzinne oraz środowisko przedszkolne.
Wykres nr 1. Zmienne zależne i niezależne w układzie wykresu.


Tabela nr 3. Wskaźniki w układzie tabeli.

Lp.
Zmienna niezależna
Wskaźniki
Sposób wyrażania
1.
Dziecko w wieku przedszkolnym


1.1.
Wiek dziecka
  • 2-3 lata,
  • 3-4 lata,
  • 4-5 lat,
  • 5-6 lat.

liczby
i procenty
1.2.
Płeć dziecka
  • chłopcy
  • dziewczęta
liczby
i procenty
2.
Środowisko rodzinne


2.1.



Wykształcenie rodziców



  • poziom podstawowy
  • poziom zawodowy
  • poziom średni ogólnokształcący

liczby
i procenty
2.2.


Miejsce pracy


  • praca w dużym mieście,
  • praca w małym miasteczku,
  • praca na wsi;
  • praca najemna, 
  • praca własna, 
  • praca w gospodarstwie rolnym.


liczby
i procenty
2.3.

Źródła utrzymania rodziny
  • dochody z pracy najemnej,
  • dochody na własny rachunek,
  • dochody z gospodarstwa,
  • dochody z zasiłku

liczby
i procenty
2.4.


Stan wiedzy rodziców o zawodach i pracy

  • media
  • opisy
  • literatura dziecięca
liczby
i procenty

2.5.


Sposoby przekazywania wiedzy o pracy i zawodach przez rodziców

  • opowiadanie
  • czytanie
  • pokazywanie rzeczywiste

liczby
i procenty
2.6.
Warunki bytowe dzieci
  • pokój samodzielny
  • pokój z rodzeństwem
  • pokój wspólny z rodziną
  • tzw. „kącik dziecięcy”

liczby
i procenty
3.
Środowisko przedszkolne




3.1.

Cechy nauczyciela wychowania przedszkolnego




3.1.1.
Wiek nauczyciela
  • do 25 lat;
  • 26-35 lat;
  • 36-45 lat;
  • 46-55 lat;
  • powyżej 55 lat.


liczby
i procenty
3.1.2.
Staż pracy pedagogicznej
  • nauczyciel stażysta
  • nauczyciel kontraktowy
  • nauczyciel mianowany
  • nauczyciel dyplomowany

liczby
i procenty
3.1.3.
Staż pracy przedszkolnej
  • do 5 lat
  • 6-10 lat
  • 11-15 lat
  • 16-20 lat
  • powyżej 20 lat

liczby
i procenty
3.1.4.

Przygotowanie do pracy nauczyciela przedszkolnego
  • wyższe zawodowe
  • wyższe magisterskie
  • wyższe pedagogiczne lub pokrewne
  • inne

liczby
i procenty
3.2.
Cechy dyrektora przedszkola


3.2.1.



Staż pracy na stanowisku kierowniczym i staż pracy na stanowisku kierowniczym w danym przedszkolu
  • do 5 lat
  • 6-10 lat
  • 11-15 lat
  • 16-20 lat
  • powyżej 20 lat

liczby
i procenty
3.3.
Infrastruktura przedszkola




3.3.1.
Sala zabawowa




3.3.1.1.
Opis
  • przestronna
  • kolorowa
  • praktyczna
liczby
i procenty
3.3.1.2.
Wyposażenie
  • zabawki niezbędne do zabaw tematycznych, indywidualnych i grupowych
liczby
i procenty
3.3.2.

Inne pomieszczenia przedszkola


3.3.2.1.
Pomieszczenia sanitarne


3.3.2.2.
Szatnia
  • wieszaki
  • odzież
  • obuwie
liczby
i procenty
3.3.2.3.
Jadalnia
  • stoliki
  • krzesełka
  • naczynia
liczby
i procenty
3.3.2.4


Kuchnia


  • naczynia
  • stoliki
  • krzesła
liczby
i procenty
3.3.2.5.
Plac zabaw i ogród


  • ogródek
  • piaskownica
  • boisko
liczby
i procenty
3.4.

Metody pracy aktywne z promocją prac dziecięcych



3.4.1.
Prace plastyczne


3.4.1.1.
Rysunki
  • kredki
  • pastele
  • farby
liczby
i procenty
3.4.1.2.
Wyklejanki
  • papier
  • bibuła
  • wyroby naturalne
liczby
i procenty
3.4.1.3.
Prace z użyciem innych materiałów
  • modelina
  • plastelina
  • wyroby naturalne
liczby
i procenty
Źródło: badanie własne.

[1] Z. Skorny, op. cit., s. 48.
[2] J. Brzeziński, Elementy metodologii badań psychologicznych, Warszawa 1984, PWN, s. 22.
[3] tamże, s. 24.
[4] M. Łobocki, op. cit., s. 134.
[5] T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych. Wrocław 1977, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 51.

1 komentarz:

Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.