Definicje zmiennych i wskaźników mają bliski związek z problemem
badawczym oraz hipotezą badawczą. Określenie zmiennej służy bowiem uściśleniu
problemów badawczych i wyrażeniu, które z interesujących nas właściwości będą
poddane badaniu.
Zanim przejdę do graficznego przedstawienia zmiennych chciałabym wyjaśnić
istotę zmiennej oraz podkreślić, jak w literaturze metodologicznej na jej temat
wypowiadają się uczeni.
Zdaniem Z. Skornego, „zmienna to
pewna kategoria zjawisk, których wielkość, intensywność i częstość występowania
może ulegać zmianom zależnie od różnych okoliczności.”[1]
W wyjaśnieniu znaczenia zmiennej, autorzy różnorakich opracowań z zakresu
metodologii badań często odwołują się do jej rozumienia przez J. Brzezińskiego,
który twierdzi, że:„ jeżeli o danej własności możemy powiedzieć, że
przyjmuje ona różne wartości, to jest to zmienna.”[2]
W badaniach pedagogicznych najczęściej stosuje się podział zmiennych na
podstawie kryterium związku badanej zmiennej z innymi zmiennymi. Zalicza się do
nich:
- zmienne zależne
- zmienne niezależne
J. Brzeziński w swoim opracowaniu pisze także, że zmienna, która stanie
się przedmiotem badania i której związki z innymi zmiennymi określamy w pracy,
nosi nazwę zmiennej zależnej, zaś zmienne, od których ona należy, które na nią
oddziaływają nazywamy zmiennymi niezależnymi.[3] Można
również stwierdzić, że „[…] zmienne
zależne są bezpośrednim lub przynajmniej pośrednim następstwem zmiennych
niezależnych.”[4]
Na ustaleniu zmiennych nie kończy
się sprecyzowanie problemów badawczych. Kolejnym etapem tego postępowania jest
określenie wskaźników dla zmiennych, bez ich objaśnienia weryfikacja hipotez
badawczych byłaby trudna, a może i nawet niemożliwa.
Wskaźniki
w badaniach, to zdaniem Tadeusza Pilcha „próba
uszczegółowienia głównego ich przedmiotu – problemów badawczych, jakie zamierza
rozwiązać i hipotez roboczych, jakie pragnie potwierdzić lub odrzucić. Są nimi:
podstawowe cechy, symptomy, przejawy charakterystyczne dla badanego faktu,
zjawiska.”[5]
Zmienne
i ich wskaźniki opracowane do niniejszego tematu ilustruje poniższy wykres oraz
tabela.
Zmienną zależną w niniejszej pracy uczyniłam preorientację zawodową, zaś
zmiennymi niezależnymi stały się dzieci w wieku przedszkolnym, środowisko
rodzinne oraz środowisko przedszkolne.
Wykres nr 1. Zmienne zależne i niezależne w układzie wykresu.
Tabela nr 3. Wskaźniki w
układzie tabeli.
Lp.
|
Zmienna niezależna
|
Wskaźniki
|
Sposób wyrażania
|
1.
|
Dziecko w wieku przedszkolnym
|
|
|
1.1.
|
Wiek dziecka
|
|
liczby
i procenty
|
1.2.
|
Płeć dziecka
|
|
liczby
i procenty
|
2.
|
Środowisko rodzinne
|
|
|
2.1.
|
Wykształcenie
rodziców
|
|
liczby
i procenty
|
2.2.
|
Miejsce pracy
|
|
liczby
i procenty
|
2.3.
|
Źródła utrzymania rodziny
|
|
liczby
i procenty
|
2.4.
|
Stan wiedzy rodziców o zawodach i
pracy
|
|
liczby
i procenty
|
2.5.
|
Sposoby przekazywania wiedzy o
pracy i zawodach przez rodziców
|
|
liczby
i procenty
|
2.6.
|
Warunki bytowe
dzieci
|
|
liczby
i procenty
|
3.
|
Środowisko przedszkolne
|
|
|
3.1.
|
Cechy nauczyciela wychowania
przedszkolnego
|
|
|
3.1.1.
|
Wiek
nauczyciela
|
|
liczby
i procenty
|
3.1.2.
|
Staż pracy
pedagogicznej
|
|
liczby
i procenty
|
3.1.3.
|
Staż pracy
przedszkolnej
|
|
liczby
i procenty
|
3.1.4.
|
Przygotowanie
do pracy nauczyciela przedszkolnego
|
|
liczby
i procenty
|
3.2.
|
Cechy dyrektora przedszkola
|
|
|
3.2.1.
|
Staż pracy na
stanowisku kierowniczym i staż pracy na stanowisku kierowniczym w danym
przedszkolu
|
|
liczby
i procenty
|
3.3.
|
Infrastruktura
przedszkola
|
|
|
3.3.1.
|
Sala zabawowa
|
|
|
3.3.1.1.
|
Opis
|
|
liczby
i procenty
|
3.3.1.2.
|
Wyposażenie
|
|
liczby
i procenty
|
3.3.2.
|
Inne pomieszczenia przedszkola
|
|
|
3.3.2.1.
|
Pomieszczenia
sanitarne
|
|
|
3.3.2.2.
|
Szatnia
|
|
liczby
i procenty
|
3.3.2.3.
|
Jadalnia
|
|
liczby
i procenty
|
3.3.2.4
|
Kuchnia
|
|
liczby
i procenty
|
3.3.2.5.
|
Plac zabaw i
ogród
|
|
liczby
i procenty
|
3.4.
|
Metody pracy
aktywne z promocją prac dziecięcych
|
|
|
3.4.1.
|
Prace
plastyczne
|
|
|
3.4.1.1.
|
Rysunki
|
|
liczby
i procenty
|
3.4.1.2.
|
Wyklejanki
|
|
liczby
i procenty
|
3.4.1.3.
|
Prace z użyciem innych materiałów
|
|
liczby
i procenty
|
Źródło: badanie własne.
super rozjazniło conieco
OdpowiedzUsuń