Sytuacja lektury w szkole

Rozważając sytuację lektury w szkole należy najpierw zdefiniować pojęcie "lektura". Wg W. Dynaka termin ten jest niejednoznaczny, gdyż oznacza materiał czytania, czyli "to co się czyta lub należy przeczytać" oraz "spis książek przeznaczonych do czytania" np. kanonu lektury szkolnej.
Na lekcjach języka polskiego omawiane są dzieła literatury pięknej, a więc w pracy tej słowo "lektura" zastanie zawężone do utworów literackich i do procesów czytania właściwych dla literatury pięknej.
Powołując się na przemyślenia Bożeny Chrząstowskiej zauważamy, że proces czytania lektury szkolnej w znacznym stopniu różni się od lektury książki np. popularnonaukowej tym, że uwarunkowany jest między innymi -"swoistością dzieła literackiego; fikcyjnym charakterem świata przedstawionego, obrazowością i poetycką funkcją języka. Te trzy podstawowe wyróżniki literackie: fikcja, obrazowość i swoisty język literatury - decydują o "inności" procesu czytania dzieł literackich ". Kolejny wniosek jaki podsuwa nam B. Chrząstowska, mówi, że "rozpoznanie swoistości literatury, specyficznych właściwości języka utworów literackich, istotnych cech rodzajowych i gatunkowych umożliwia intensyfikację przeżyć w procesach lektury i pełniejszy odbiór ".

Lektury szkolne w większości cechują się wybitnym poziomem artystycznym i bogatą treścią. Jednak, mimo tych zalet, nie zawsze bywają chętnie czytane przez uczniów. Już sam termin "lektura" wzbudza w nich niechęć. Zapewne jednym z powodów jest narzucanie wybranych przez nauczyciela pozycji, co powoduje bunt w młodych odbiorcach.
Być może można by tego uniknąć proponując uczniom, aby sami dokonali wyboru jednej lektury np. z trzech podanych przez wykładowcę.
Przy omawianiu lektury dla nauczyciela najważniejsze jest uświadomienie sobie celów pracy nad dziełem literackim. Wszystkie czynności nauczyciela i uczniów muszą być im bezwzględnie podporządkowane. Wyznaczone cele umożliwiają nauczycielowi kontrolę wszelkich czynności dydaktycznych i stanowią kryterium oceny ich skuteczności oraz pozwalają uniknąć wielu w pracy nad lekturą.
---
B. Chrząstowska: Lektura i poetyka, Warszawa 1987r.