Nastawienie do nauki ucznia

Jednym z podstawowych warunków powodzenia szkolnego jest nastawienie do nauki, wiążące się z motywacją uczenia się. W naszych badaniach nie spotkaliśmy wypadku, aby uczeń nie mógł wyjaśnić, dlaczego się uczy. Być może, nie zawsze sobie ten motyw uświadamia, lecz zapytany udziela natychmiastowego wyjaśnienia. A zatem spotykane dość często twierdzenie, że ktoś uczy się bez jakichkolwiek pobudek, nie znajduje w naszych badaniach potwierdzenia.

Nastawienie do nauki decyduje o pilności i systematyczności w pracy oraz o stop­niu regularności frekwencji szkolnej. Uczeń uprzedzony do niektórych przedmiotów zwykle znajduje powody, aby nie odrobić zadanych lekcji, a pod przymusem odrabia je niestarannie, tylko formalnie czyniąc zadość nakazom rodziców, korzysta poza tym z każdej okazji, aby zrezygnować z pójścia do szkoły, słowem nie chce się uczyć. Ponie­waż nastawienie do nauki, do podejmowania i realizacji trudu uczenia się odgrywa za­sadniczą rolę w powodzeniu ucznia w nauce, przeto ukształtowanie właściwej postawy wobec nauki jest pierwszoplanowym zadaniem szkoły. Warto więc temu zagadnieniu poświęcić nieco uwagi.

„Chcąc ucznia pobudzić do jakiegoś czynu, postawcie go w takich warunkach, aby doznawał potrzeby wypełnienia tej czynności, jakiej od niego oczekujecie”. Potrze­ba stanowi podstawę działania i jest podstawą powstawania pewnej gotowości, chęci do przeżyć skierowanych na jakiś przedmiot, jest źródłem pewnego nastawienia, które nazywamy motywem. Do nauki musi ucznia popychać jego wewnętrzna potrzeba - ów motyw, toteż rozbudzenie w nim głodu osiągnięcia coraz to nowych wartości, zarówno intelektualnych, jak i moralnych, estetycznych i utylitarnych, stanowi jedno z podsta­wowych zadań wychowania szkolnego. Chodzi w szczególności o budzenie i podtrzy­mywanie ciekawości i pożytecznych zainteresowań, z drugiej strony o zapobieganie niebezpieczeństwu utraty przez uczniów owej zdolności „dziwienia się” oraz kierowa­nie ich ku problematyce wytyczonej programem nauczania. Praca[1] domowa rozumiana jako odrabianie zadanych prac - lekcji szkolnych, stanowi swoisty czynnik kształtowa­nia u uczniów właściwego stosunku do nauki. Przez racjonalne dawkowanie tego rodzaju prac, wyróżniające się w uwikłaniu z jednej strony przeciążenia młodzieży, a z drugiej zbytnich ułatwień, przez systematyczne i metodycznie poprawne zadawanie, a nade wszystko wytrwałą codzienną i konsekwentną kontrolę oraz ocenę wykonania zleconych prac przyzwyczajamy uczniów do nauki systematycznej, czyli wytwarzamy u nich niezbędny nawyk uczenia się. Nawyk ten utrwala się zwolna jako swoisty stereo­typ dynamiczny.

Przedstawione wyżej niektóre czynniki warunkujące formowanie się u ucznia wła­ściwego stosunku do nauki „wyrażającego się w odczuwaniu głodu wiedzy, w gotowo­ści do podejmowania trudności związanych z asymilacją wiedzy”.

---

[1] A. Łukawska: Dydaktyczne przyczyny trudności w nauce domowej. W-wa, 1972, PZWS, s. 33-35